Egels in de tuin

Het gaat helaas niet goed met de egel. Hun populatie neemt al jaren af. Wilt u de egel een handje helpen? Zorg dan voor een egelvriendelijke tuin, die ook goed en veilig te bereiken is. U krijgt er bovendien een bondgenoot in uw strijd tegen slakken bij. Een egel kan namelijk wel 35 slakken per nacht verslinden, en hij eet ook kevers, pissebedden, duizendpoten, rupsen, spinnen en muizen.

Tips voor een egelvriendelijke tuin

• Omhein de tuin niet geheel met schuttingen of muurtjes, maar plant een haag of een aantal (bessen)struiken als afscheiding, zodat de dieren toegang tot de tuin hebben. Staat er al een schutting? Zaag dan een opening of een paar openingen van circa 13 bij 13 centimeter uit de onderste plank van de schutting.
• Zorg voor veel begroeiing in de vorm van bodembedekkers, planten en struiken. Een egel waagt zich niet in een geheel betegelde tuin.
• Maak ergens in een hoek of achter een grote struik een hoop van takken en bladeren. Daarin vinden egels beschutting en een plek om te overwinteren.
• Ook een composthoop is een fijne plek voor egels, dus wees bij het omzetten of afvoeren van de compost altijd alert op de aanwezigheid van een slapende egel (het zijn immers nachtdieren).
• Plaats een egelhuisje of -mand op een beschutte plek in de tuin. Of maak zelf een egelhuisje.
• Gebruik geen bestrijdingsmiddelen en slakkengif.
• Zorg ervoor dat vogelnetten in de (moes)tuin altijd minstens 30 centimeter boven de grond blijven.
• Leg een loopplankje of eendentrappetje in de vijver. Egels kunnen best goed zwemmen, maar ze moeten wel weer uit de vijver kunnen komen.
• Plaats in de zomer een (vogel)drinkschaal met water op het terras of gras.
• Zet in het najaar, wanneer de dieren reserves moeten opbouwen voor hun winterslaap, in de avond een schoteltje met zacht kattenvoer of speciaal egelvoer voor ze neer.
• Geef een egel nooit melk, want daar krijgt het diertje diarree van.

Leuke egelweetjes

• Egels worden doof, kaal en blind geboren, maar al een uur na de geboorte beginnen de stekeltjes door de huid te prikken. Na twee weken gaan hun oogjes en oortjes open.
• Een volwassen egel heeft ongeveer 6.000 tot 9.000 stekels op zijn rug en flanken.
• Egels kunnen een paar kilometer per nacht afleggen.
• Een gezonde volwassen egel weegt tussen de 800 en 1.200 gram. Na de zomer moeten egels veel eten om genoeg op te vetten voor de winterslaap. Om de winter te overleven, moet een egel minstens 400 à 500 gram wegen voordat hij in winterslaap gaat. Vooral voor de vrouwtjes en jonge egeltjes is dat een zware opgave, waardoor zij meestal later beginnen te winterslapen dan de mannetjes.
• Tijdens de winterslaap kunnen egels tot 40% van hun lichaamsgewicht verliezen. Hun lichaamstemperatuur daalt dan van 36 °C naar 1-5 °C, hun hartslag van 190 naar 20 slagen per minuut en de ademhaling naar eens in de 2 tot 3 minuten. Bovendien stopt hun spijsvertering. Hun winterslaap duurt over het algemeen van oktober-november tot maart-april.
• Een egel slaapt niet de hele winter aan één stuk door. Soms wordt hij wakker en gaat hij op stap. Als zijn slaapplek niet warm genoeg is, verhuist hij bijvoorbeeld naar een ander nest. Ook tijdens zachte winters, waarin nog insecten te vinden zijn, kan de egel hele perioden wakker blijven.
• Egels maken de raarste geluiden. Vaak hoort u ze voordat u ze ziet. Ze kunnen snuiven, smakken, hijgen en knorren. Door hun geknor worden ze in het Engels ‘hedgehog’ genoemd (hedge = haag, hog = varken).
• Egels zijn bijziend, maar kunnen wel heel goed horen en ruiken. Ze hebben – net als sommige andere zoogdieren en reptielen – een zesde zintuig: het orgaan van Jacobson. Dat ligt tussen hun gehemelte en de neusholte en zorgt ervoor dat ze geuren heel nauwkeurig kunnen onderzoeken en leren herkennen.
• Egels kunnen 8 jaar oud worden.

U kunt het hele jaar doorgeven dat u een egel of meerdere egels gezien hebt, onder andere via waarnemingen.be en www.suiviherisson.be.